4 wymówki, które utrudniają podejście do planowania

O tym, jak planować, jest w internetach ogrom artykułów – wiele z nich naprawdę świetnych. Polecam blog Michała Szafrańskiego www.jakoszczedzacpieniadze.pl, na którym 29 grudnia 2016 pojawił się podcast nr 90 nt. planowania. Michał jest praktykiem przez duże ‘P’ i nie tylko dużo szkolił się w tym temacie, ale – jako praktyk – udoskonalił te procesy w toku swoich doświadczeń.

Postanowiłam spróbować tego, co wydaje się działać dla innych. Zanim jednak podjęłam się tego wyzwania, rozliczyłam się z szeregu trapiących mnie wątpliwości, którymi dzielę się poniżej.

1. I tak nie dam rady, nigdy dotąd mi się to nie udało.

Otóż PRAWDA i NIEPRAWDA zarazem. Prawda – ponieważ kilkakrotnie podejmowałam się tzw. postanowień noworocznych, które odchodziły w niepamięć już następnego dnia, bo wygrywało z nimi codzienne, zabiegane życie. Nieprawda – bo nigdy nie podeszłam do tego metodycznie, tj. nie zastanowiłam się uczciwie nad celem, do jakiego mają mnie te postanowienia doprowadzić ani też nigdy nie zapisałam tego na kartce w formie swego rodzaju kontraktu z sobą samą. Nie zrobiłam też wielu innych z rzeczy, które zrobić należy, aby planowanie było rzeczywiście planowaniem a nie przedłużeniem marzeń sennych.

Jeśli obawiasz się, że planowanie okaże się nietrwałe – to ja Ci na to odpowiem „I co z tego?” Zamiast biadolić - próbujemy, uczymy się, ciągniemy ten wózek, upadamy i wstajemy – dokładnie tak, jak uczyliśmy się chodzić będąc dziećmi. Nawet nałogowy palacz, który rzuca palenie na kilka miesięcy, a ostatecznie powraca do nałogu, pozytywnie wpłynął na swoje ciało – bądź co bądź przez kilka miesięcy lepiej je traktował. Przez kilka miesięcy wygrana była po jego stronie.  

2. Postanowienie na Nowy Rok to jakaś mania! Wszyscy o tym gadają, a za 3 tygodnie ci sami wszyscy będą mieć grupowego doła, bo okaże się, że nie dotrzymali postanowień.

Walcząc z manią i przywiązaniem do całej umowności dat polecam podejmować się postanowień wtedy, kiedy pojawia się taka potrzeba, a przede wszystkim możliwość. Zdarzało mi się zaczynać „nowe życie” 19 grudnia, od wtorku, o każdej porze roku, dnia czy nocy. Nie ma się co fiksować na dacie 1 stycznia, choć zapewne łatwiej zacząć od początku tygodnia niż w środku, chociażby z tego względu, że mamy weekend na planowanie. Rytuałem jest jednak zaczynanie 1 stycznia, co wielu ludzi przypłaca dołem, kiedy 3 tygodnie później orientuje się, że nic z tego nie wyszło. Zjawisko to jest podobno tak masowe, że uzyskało własny „brand” – chodzi o tzw. Blue Monday, czyli trzeci poniedziałek stycznia. W 2005 roku firma turystyczna Sky Travel rozpoczęła kampanię sprzedażową swoich wycieczek powołując się na dane, jakoby 3 poniedziałek stycznia to był najbardziej depresyjny dzień w roku. Poziom „doła” miał być pochodną kilku elementów składających się na pseudonaukowy wzór:

[W+(D-d)]xTQ/MxNA

gdzie (z angielskiego) W to pogoda, D – poziom zadłużenia, d – poziom gotówki/przychodów, T – czas od Bożego Narodzenia, Q – czas od złamania postanowienia noworocznego, M – poziom motywacji, a NA – potrzeby podjęcia działania. Patrzę na ten wzór i jakkolwiek dobór składowych jest humorystycznie logiczny, to już relacje między nimi (działania), a także ‘jednostki’  miary to jakaś totalna pomyłka. Naukowcy odżegnali się od tego wzoru w każdym razie, za to dla marketingowców Blue Monday stał się uroczym argumentem do ożywienia swoich kampanii. Potraktujmy więc zjawisko „blue Monday” z dystansem i nie traktujmy go jako kresu naszych postanowień noworocznych – jeśli już na takowe się zdecydowaliśmy.

Według mnie każda inna data niż 1 stycznia jest lepsza – większe szanse, że będziemy wyspani, trzeźwiej myślący, bardziej pragmatyczni.

3. Planowanie jest przereklamowane – przecież nie mamy pojęcia jak potoczy się życie.

Rzeczywiście nie wiemy, jak potoczy się życie. Ale mamy dane historyczne, rozum i marzenia czy też cele, a także w zdecydowanej większości wypadków – dwie sprawne rączki. Wykorzystując dane i rozum, możemy określić prawdopodobny scenariusz tych zdarzeń, które są poza naszą kontrolą i przygotować się na te sytuacje. Czyli ten najbardziej prawdopodobny scenariusz mamy zaplanowany. Wykorzystując ponownie rozum i dokładając do niego nasze rączki, możemy pokierować tymi zdarzeniami, na które wpływ mamy. A żeby pokierować, musimy wiedzieć, w którym kierunku. A żeby znać kierunek, musimy znać destynację, czyli cel podróży. Ja wiem, że to truizm, ale mam wrażenie, że wciąż tego nie przyswoiliśmy, a przynajmniej ja to odkrywam za każdym razem od nowa. Nie znając celu, kierujemy na oślep i pod wpływem chwili, a przede wszystkim innych. Zdarza się, że mamy szczęście, ale na ogół wiosłując jak oszalali kręcimy się w kółko. Inaczej mówiąc wykonujemy masę pracy – niestety głównie na rzecz innych, przede wszystkim tych, którzy wiedzą, dokąd zmierzają.

Nie jestem typem planującym. Przez całe życie po prostu płynęłam z prądem, nie oceniam, czy to dobrze czy źle, bo to zależy od człowieka. Jednak praca zawodowa wymusiła na mojej chaotycznej naturze minimum planowania i nie da się ukryć, że dobry plan może przesądzić o efektach, a to z tak błahego powodu, że nie jesteśmy sami na ziemi i musimy się liczyć z innymi ludźmi i „czynnikami” spoza naszej bezpośredniej kontroli.

Więc nie – można planowania nie lubić, nie umieć – ale nie jest przereklamowane.

4. Mój cel okazał się mniej interesujący/intratny/realny – innymi słowy zdezaktualizował się.

Plan bez celu nie ma sensu, więc oczywiście słabo brzmi, jeśli przy tym, ile się naplanujemy i narobimy cel przestaje nas interesować. Jednak nie zdarzyło mi się jeszcze, aby cel zanikł nagle, bez ostrzeżenia – no chyba, że jest to cel utrakrótkoterminowy, np. autobus, do którego leciałam sprintem ostatnie 200 m zamyka mi drzwi przed nosem i odjeżdża w siną dal. Jest raczej tak, że w drodze do celu, tej zaplanowanej, pojawiają się nowe okoliczności, które pozwalają nam modyfikować plan, ale również korygować CEL. Może się w toku działań zdarzyć, że poszerzą się nam horyzonty, otworzą nowe możliwości, pojawią nowe, niedostępne do tej pory zasoby i inspirujący niezwykli ludzie i cel ulegnie zmianie. Tak bywa często! Dla mnie i, jak sądzę, dla wszystkich  poszukujących osób to jest dobra wiadomość, ponieważ oznacza ROZWÓJ. A rozwój niechybnie prowadzi do czegoś lepszego.

Mój plan na styczeń

W duchu „try something new for 30 days” postanowiłam sobie, że na koniec stycznia osiągnę pewien cel, będący tak naprawdę kamieniem milowym w drodze do innego, „wyższego” celu. Niemniej z dotychczasowego zarządzania ad hoc zmieniam podejście na zarządzanie przez planowanie. Przewrotnie, bo wbrew sobie zaczęłam właśnie 1 stycznia!  Z grubsza wygląda to tak, że:

• podzieliłam sobie drogę do mojego celu na 4 tygodniowe odcinki i zaplanowałam działania tygodniowe,
• w każdą niedzielę zamierzam szczegółowo podsumować miniony tydzień i zaplanować nadchodzący, dzień po dniu – i mam na to wygospodarowany czas po położeniu dzieci,
• każdego dnia rano przeglądam cele na dzisiejszy dzień, a wieczorem sprawdzam, co się udało, co przechodzi na następny dzień lub odcinek oraz czy plan na następny dzień wciąż ma sens.

29 stycznia nastąpi moment weryfikacji i okaże się, czy cel styczniowy został osiągnięty. Pozostaną jeszcze formalnie 2 dni na domknięcie spraw i zaplanowanie lutego oraz korektę kolejnych miesięcy 2017. Dla mnie – nawet jeśli celu nie osiągnę, bo jak na moje warunki jest ambitny –  ma to być również zwieńczenie nauki o planowaniu osobistym.

Jeśli okaże się, że dzięki planowaniu pojawiła się w moim codziennym życiu nowa jakość, to postaram się, aby zagościła ona na stałe.